آلودگی هوا، به‌ویژه در کلان‌شهرها، این روز ها یکی از جدی‌ترین تهدیدها برای سلامت ما است. وجود ذرات معلق و آلاینده‌های سمی، با ایجاد استرس اکسیداتیو و التهاب می‌تواند احتمال بروز بیماری‌های تنفسی، قلبی–عروقی و سایر مشکلات مرتبط را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

در کنار راهکارهای اصلی مانند استفاده از ماسک های مناسب (N95 ،FFP2) و تصفیه‌کننده‌های هوا، تحقیقات جدید به نقش برخی مواد غذایی – از جمله آنتی اکسیدان ها و به‌ویژه لبنیات – در کاهش اثرات مضر آلودگی اشاره دارند.

در این مقاله به‌صورت علمی و کاربردی توضیح می‌دهیم که لبنیات چگونه می‌توانند به کاهش آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا کمک کنند و چه میزان مصرف آن‌ها توصیه می‌شود.

چرا لبنیات در مقابله با آلودگی هوا مفید هستند؟

1. تقویت سیستم آنتی‌اکسیدانی بدن

محصولات لبنی مانند شیر، ماست و کفیر منبع غنی از ویتامین A، ویتامین E و سلنیوم هستند.
این مواد مغذی به‌عنوان آنتی‌اکسیدان طبیعی عمل کرده و رادیکال‌های آزاد ناشی از آلودگی هوا را خنثی می‌کنند.
نتیجه این فرآیند:
✔ کاهش آسیب سلولی
✔ کاهش سرعت پیری و التهاب در بدن
✔ افزایش توان بدن در مقابله با آلودگی

2. کاهش التهاب ناشی از آلودگی هوا

آلودگی هوا با تحریک نامطلوب سیستم ایمنی، التهاب گسترده‌ای در بدن ایجاد می‌کند.
برخی چربی‌های مفید موجود در لبنیات و ویتامین D (در محصولات غنی‌شده) به تنظیم پاسخ‌های التهابی کمک کرده و شدت التهاب را کاهش می‌دهند.

3. جلوگیری از جذب فلزات سنگین سمی

یکی از مکانیسم‌های جالب و کمتر شناخته‌شده لبنیات، جذب و دفع فلزات سنگین است.
کلسیم موجود در شیر و ماست با فلزاتی مانند سرب و کادمیوم در روده ترکیب شده و باعث می‌شود این مواد:
✘ وارد خون نشوند
✔ همراه با مدفوع دفع شوند
این موضوع برای ساکنان شهرهای آلوده بسیار حائز اهمیت است.

4. تقویت سلامتی ریه از طریق محور روده–ریه

محصولات تخمیری  و پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک و کفیر با داشتن باکتری‌های مفید:
✔ سلامت روده را تقویت می‌کنند که در جذب بسیاری از ویتامین ها و تقویت ایمنی موثرند
✔ التهاب سیستمیک بدن را کاهش می‌دهند
✔ عملکرد ریه را بهبود می‌بخشند
این ارتباط علمی با نام Gut-Lung Axis شناخته می‌شود.

شواهد علمی درباره اثر لبنیات بر کاهش آسیب آلودگی هوا

مطالعات انجام‌شده در کشورهایی با آلودگی شدید مانند چین و کره جنوبی نشان داده‌اند که:

• افرادی که به‌طور منظم شیر و ماست مصرف می‌کنند، کمتر دچار کاهش عملکرد ریه و بیماری‌های تنفسی ناشی از آلودگی می‌شوند.

اگرچه لبنیات جایگزین اقدامات اصلی محافظتی نیست، اما به‌عنوان یک استراتژی کمکی قدرتمند شناخته می‌شود.

چطور از مزایای لبنیات برای مقابله با آلودگی بهره ببریم؟

 ۱) لبنیات کم‌چرب و مغذی را انتخاب کنید. زیرا که میزان مساوی از آنها حاوی مقادیر بالاتری از کلسیم است.

مصرف روزانه ۱ تا ۲ واحد لبنیات کافی است.
یک واحد معادل با: (300 میلی گرم کلسیم المنتال)

• یک لیوان شیر

• یک استکان ماست چکیده

• یک قوطی کبریت پنیر

۲) ماست و کفیر را در اولویت قرار دهید

به دلیل داشتن پروبیوتیک‌های مفید، این دو محصول بیشترین اثر را در کاهش التهاب و تقویت روده–ریه دارند.

 ۳) همراه با لبنیات، یک رژیم سرشار از آنتی‌اکسیدان داشته باشید

برای اثرگذاری بیشتر، مصرف مواد زیر را فراموش نکنید:

• انواع میوه‌ها

• سبزیجات رنگی

• غلات کامل و مغزها و دانه‌ها

• مکمل های آنتی اکسیدان (مانند ویتامین سی و ویتامین ایی)

خرید قرص جوشان ویتامین سی با 32% تخفیف 

✔ ۴) کاهش مواجهه با آلودگی هوا همچنان مهم‌ترین راهکار است

هیچ ماده غذایی حتی لبنیات نمی‌تواند جایگزین محافظت واقعی در روزهای آلوده شود.

• از تردد غیرضروری پرهیز کنید

• از ماسک N95/FFP2 استفاده کنید

• تهویه و تصفیه هوا را جدی بگیرید

سخن پایانی

در شرایط افزایش آلودگی هوا، انتخاب‌های هوشمندانه غذایی می‌تواند یک سپر محافظتی طبیعی برای بدن ایجاد کند.
گنجاندن مقدار مناسبی از لبنیات سالم (به‌ویژه ماست و کفیر) همراه با یک رژیم غذایی متعادل و استفاده از ماسک مناسب، به کاهش اثرات مخرب آلودگی هوا کمک چشمگیری خواهد کرد.

توجه مهم

اگر دچار عدم تحمل لاکتوز یا بیماری زمینه‌ای هستید، قبل از تغییر الگوی غذایی خود با پزشک یا دکتر داروساز مشورت کنید.

🔗 لینک مشاوره با دکتر داروساز: 
https://t.me/drkarami_pharma